Begraven of cremeren... of is nog meer mogelijk?

Wat is toegestaan in Nederland?

Wat mag wel en niet gebeuren met een overleden lichaam in Nederland? Wat wel en niet mag ligt vast in de Nederlandse uitvaartwet (‘De wet op de lijkbezorging’). Hier staat onder andere in dat in Nederland een overleden lichaam mag worden begraven of gecremeerd.
In 2019 pleitte D66 voor duurzamere alternatieven voor begraven of cremeren. Het ging hierbij steeds over ‘resomeren’ en ‘composteren’. Wat betekent dat eigenlijk? Voordat ik je uitleg geef over deze alternatieve groene vormen, praat ik je eerst bij over 2 andere vormen van ‘lijkbezorging’ zoals dat heet, die nu al wel zijn toegestaan volgens de Nederlandse uitvaartwet: ontleden en overboord zetten.

Ontleden

Met ontleden wordt het ‘ter beschikking stellen aan de wetenschap’ bedoeld. Je dient hiermee de wetenschap en helpt bijvoorbeeld studenten geneeskunde om ervaring op te doen. Best wat mensen hebben voor deze manier gekozen. Ik heb dan ook begrepen dat er een (tijdelijke) stop is op het aannemen van lichamen voor de wetenschap, omdat de universitaire ziekenhuizen er op dit moment voldoende hebben. Op deze site van de rijksoverheid kan je meer informatie vinden.

Overboord zetten

Met overboord zetten wordt een zeemansgraf bedoeld. In bijzondere gevallen, bij overlijden op open zee en wanneer het lichaam niet bewaard en aan wal gebracht kan worden, is een graf in zee toegestaan. Dit mag niet voor de Nederlandse kust, maar iemand mag wel naar Engeland worden vervoerd. Daar zijn vier plekken voor de kust aangewezen voor een begrafenis op zee. Bijzonder weetje: aan iedere zijde van de kist moeten minimaal 12 gaten worden geboord, zodat de kist ook echt op de bodem blijft liggen.

Duurzame alternatieven voor begraven of cremeren

Waarom wil D66 dan nog meer mogelijkheden toestaan?

Om groene vormen de ruimte te geven!

Resomeren en composteren zijn 2 voorgestelde alternatieven. Ik licht deze vormen hieronder toe.

Resomeren

Op dit moment (mei 2022) is resomeren nog niet toegestaan in Nederland. Maar in 2020 maakte de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken wel bekend resomeren te willen toestaan als nieuwe vorm van lijkbezorging. De Tweede Kamer moet het voorstel nog goedkeuren. Resomeren wordt dan een onderdeel van de nieuwe uitvaartwet. Het wetsvoorstel wordt naar verwachting in de loop van 2022 goedgekeurd.

Bij resomeren wordt het lichaam opgelost in een bad met water en natronloog. Het water zou daarna nog schoon genoeg zijn om geloosd te mogen worden in het riool. Wat overblijft is witte poeder. In 2011 en 2014 is door mijn oud-collega van TNO, Elizabeth Keijzer, de milieubelasting van deze optie vergeleken met die van begraven en cremeren en bleek het de meest milieuvriendelijke vorm.

Composteren

De andere optie die door D66 werd genoemd is composteren. Het lichaam wordt in een vat van beton gelegd en bedekt met natuurlijk materiaal zoals houtsnippers. Na een bepaalde tijd (2 maanden?) is het lichaam compost geworden en kunnen nabestaanden deze compost mee naar huis nemen. Dit kan bijvoorbeeld in de eigen tuin gebruikt worden om een boom te laten groeien. Zo wordt het lichaam letterlijk aan de natuur teruggegeven. Dit heeft iets weg van natuurbegraven. Maar het is toch anders. Bij natuurbegraven wordt iemand in de natuur begraven en deze plek blijft altijd, of in ieder geval voor lange tijd, alleen voor dit lichaam. Het betonnen vat wat bij composteren wordt gebruikt, wordt hergebruikt. Dat scheelt veel in de milieubelasting.

In Amerika is een club mensen bezig dit verder te onderzoeken en gelegaliseerd te krijgen. Als je hier meer over wil lezen: Recompose.

Composteren is in 2020 niet door de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken genoemd als nieuwe vorm om toegelaten te worden in Nederland. Maar wie weet wat de toekomst brengt…

Interessante ontwikkelingen dus.

Of schrikt het je af? Ik vind het leuk om je mening te horen!